Artikel geprint vanaf Jazzenzo.nl

John Coltrane – Both Directions At Once: The Lost Album

CD-RECENSIE

John Coltrane – Both Directions At Once: The Lost Album
bezetting: John Coltrane sopraan- en tenorsaxofoon, McCoy Tyner piano, Jimmy Garrison contrabas, Elvin Jones drums
opgenomen: 6 mei 1963
uitgebracht: juni 2018
label: Impulse
aantal stukken: 10
tijdsduur: 47’10
website: www.impulse-label.com
door: Cyriel Pluimakers



Bijna een decennium lang heerste John Coltrane (1926-1967) als een absolute grootmeester over de jazz. Zijn plotselinge dood maakte een onverwacht einde aan zijn artistieke zoektocht. Coltrane was de belangrijkste artiest voor het vermaarde Impulse-label van Bob Thiele en kreeg bijna onbeperkte studiotijd toebedeeld. In de studio’s van Rudy van Gelder in New Jersey bracht hij menige dag en nacht door voor opnames.

Het John Coltrane Quartet is beslist een van de mooiste artistieke samenwerkingen ooit, een synergie zonder weerga. De avontuurlijke tenorsaxofoon van de leider, het percussieve pianospel van de jonge McCoy Tyner, de steady contrabas van Jimmy Garrison en het krachtige slagwerk van Elvin Jones zorgen voor een meeslepende groove, die eigenlijk nooit meer geëvenaard is. 

Coltrane nam veel muziek op - zowel in de studio als tijdens concerten – en selecteerde achteraf welk materiaal hij echt geschikt vond om uit te geven. Verschenen tijdens zijn laatste jaren al gemiddeld twee á drie albums per jaar, na zijn dood kon weduwe Alice Coltrane beschikken over alle restmateriaal, wat leidde tot een aanzienlijke hoeveelheid interessante maar soms ook discutabele uitgaves. Een afschrikwekkend voorbeeld vormt de plaat ‘Infinity’ met ingedubte strijkers. Maar het album ‘Transition’ is een essentiële toevoeging aan zijn oeuvre.

Het beheer van het archief van zijn label Impulse is niet altijd even zorgvuldig en professioneel geweest. Vast staat dat er ook banden zijn opgeruimd toen het label begin jaren ’70 verkocht werd aan ABC. Gelukkig mocht Coltrane van alle opgenomen materiaal een mono-kopie mee naar huis nemen om ter beoordeling te beluisteren. Precies uit dit archief heeft zijn zoon Ravi Coltrane dit nieuw ontdekte materiaal opgediept: een studiosessie van 6 maart 1963. Een dag later nam de tenorsaxofonist een album op met zanger Johnny Hartman, dat een hit zou worden. 

Wat treffen we aan op deze nieuwe uitgave? Een tweetal tracks zonder titel en bekende nummers als ‘Nature Boy’, ‘Vilia’ en ‘Impressions’. Verder bevat het album een ‘Slow Blues’ en ‘One Up, One Down’, dat een oerversie vormt van het bekende ‘One Down, One Up’, waarmee Coltrane furore maakte op het Newport Festival van juli 1965, eveneens verschenen op Impulse.

‘Nature Boy’ is een voorproefje van de langere versie die hij in 1965 voor Impulse zou opnemen voor het album ‘The John Coltrane Quartet Plays’. Ook van ‘Impressions’ zijn vele meer geïnspireerde versies te vinden in zijn discografie, waarbij de live uitvoeringen zonder meer winnen. 

Het meest opvallend nog zijn de tracks zonder titel: de stevige sopraansaxofoon in de ritmische ‘Untitled Original 11383’ en de naar latin neigende ‘Untitled Original 11386’, die refereert aan het van Mongo Santamaria afkomstige succesnummer ‘Afro Blue’. Een compositie die naast ‘My Favorite Things’ zo ongeveer Coltrane zijn lijflied zou worden bij concerten.

Van deze cd is gelijktijdig een uitgebreidere luxe versie verschenen met extra versies van ‘Vilia’, Impressions’, ‘One Up, One Down’ en de beide ‘Untitled Originals’. Een echt verzamelaarsobject, maar voor de gemiddelde liefhebber minder interessant.

Samengevat kunnen we stellen dat ‘Both Directions At Once’ een kijkje geeft in de kraamkamer van een muzikaal genie. Van Coltrane is natuurlijk elke noot de moeite waard maar het nieuwe album is hooguit een toevoeging, geen nieuwe pijler onder een van de meest indrukwekkende carrières die de jazz ooit gekend heeft.



Log in bij Spotify om dit album te beluisteren.



John Coltrane - Untitled Original 11383


© Jazzenzo 2010