Tom Harrell nog slechts schim van grote musicus
CONCERTRECENSIE. Tom Harrell Quintet, Bimhuis, Amsterdam, 29 september 2019
beeld: Ton van Leeuwen, Dirk Neven
door: Cyriel Pluimakers
Trompettist Tom Harrell (1946) is een meester op zijn instrument, maar gaat al het grootste deel van zijn leven gebukt onder ernstige psychische en inmiddels ook fysieke problemen. Insiders weten dat hij al decennialang lijdt aan schizofrenie en dat hij een bestaan vol ups en downs kent. Het is een wonder dat Harrell nog steeds toonaangevende albums maakt en tournees onderneemt. Nu hij al 73 is, valt het reizende bestaan hem duidelijk steeds zwaarder.
Een broze Tom Harrell leverde in Bimhuis een wisselvallig concert af.
Uitverkocht
Het tot de nok uitverkochte Bimhuis houdt even de adem in als de broze gestalte diep gebogen en voetje voor voetje het podium opkomt. Aarzelend start hij het concert, dat vanaf het eerste moment drijft op de krachtige ritmesectie met de stuwende contrabas van Ugonna Okegwo en de dynamische drums van de vindingrijke Johnathan Blake. Harrell kan de tempi nauwelijks bijbenen, maar het vingervlugge spel van tenorsaxofonist Mark Turner vergoedt veel. Enigszins anoniem zijn de bijdrages van gitarist Charles Altura, die in zijn solo’s uitblinkt in nietszeggendheid.
Rafelig
Het repertoire is grotendeels afkomstig van het album ‘Infinity’, dat Harrell enige tijd geleden opnam voor het Amerikaanse HighNote. De eerste plaat uit zijn lange carrière, waarop Harrell met een gitarist te horen is. Kreeg deze productie internationaal hoge waardering, live is Harrell helaas niet in staat hetzelfde niveau te halen. Zijn timing is rafelig en zijn solo’s zitten vol aarzelingen. Soms stopt hij al na een paar maten, omdat het gewoon niet lukt. Regelmatig demonteert hij zijn trompet of flugelhorn, alsof hij wil aantonen dat het falen aan zijn instrument ligt.
Tom Harrell en saxofonist Mark Turner.
Ooit was Harrell fameus om zijn precisie en ongekende harmonische gevoel: in zijn improvisaties nam hij grote risico’s waarbij hij regelmatig langs de afgrond balanceerde. Als trompettist was hij een muzikale koorddanser. Nu lijkt hij op het podium een schim van de grote musicus die hij ooit was: een bijna tragische constatering. Als luisteraar vraag je je af wat Harrell drijft om nog steeds een Europese tournee te ondernemen. Heeft hij het geld hard nodig? Of is het om zijn laatste album te promoten?
Slot
Aan het slot van het concert verzamelt Harrell nog eenmaal zijn krachten om zo’n bijzondere solo te produceren waaraan hij zijn grote reputatie te danken heeft. Het publiek, dat duidelijk meeleeft, applaudisseert uit de grond van zijn hart. Geheel tegen de verwachting in komt de band terug voor een geslaagde toegift. Nog eenmaal buigt de trompetlegende voor de volle zaal: een aangrijpend moment.
En hij is broos. Bijzonder broos...
(Vergelijkbaar met de legendarische Abdulah Ibrahim afgelopen zomer op het NSJF)
En tóch heb ik diepe bewondering voor het enorme lef dat deze man, wiens briljante spel inmiddels inderdaad tot de vergankelijkheid behoort, zijn enorme kwetsbaarheid met het kritische Bimhuis publiek durfde te delen; Elke noot kwam volgens mij oprecht uit zijn ziel én instrument.
Ik heb er absoluut wél van genoten.
Was overigens minder enthousiast over het wisselende geluid wat het fragiele spel van Harrell mijn inziens niet geheel ten goede kwam.
Jur (E-mail ) - 30-09-’19 18:58
Overigens speelde Ben Street hier geen contrabas, hoewel dat op het album wel het geval is. We zagen en hoorden hier Ugonna Okegwo.
Redactie: U heeft gelijk, de naam is aangepast.
Kelvin Hogarth (E-mail ) - 01-10-’19 08:58
Wat is de bedoeling van deze recensie?
Hij is oude, kan niet spelen, jammer, ritme sectie was ok, Mark Turner speelt goed.
Is het zo belangrijk om dit soort recensie te publiceren? Als je niks positief te zegen heb dan zeg gewone niks of hou het bij je zelf.
Bedankt.
Joahua (E-mail ) - 01-10-’19 15:43
Onzin dat Tom Harrel nooit platen met gitaristen opnam, denk aan Stories (met John Scofield) of Sail Away (Abercrombie)
Hoewel ik hem in de jaren 80 wellicht nog verbijsterender vond ben ik toch zeer dankbaar dat deze absolute legende nog steeds Europese tournees speelt, en is zijn spel bij tijd en wijle nog steeds bijzonder interessant. Misschien was het niet een van de meest geïnspireerde concerten van de laatste jaren maar om hem zo neer te sabelen vind ik niet gepast.
Niels Tausk (E-mail ) - 01-10-’19 16:51
Ik zag uit naar dit concert. Vooral ook om Mark Turner en Jonathan Blake te zien en te horen. Jonathan Blake speelt op het album 'Number Five' Van Tom Harrell (Een kwintet/album-2012). Mark Turner speelt op het album 'TRIP' van Tom Harrell (een kwartet/album-2014). De muziek op dit album is spaarzaam te noemen. De muziek, het samenspel. Allemaal duidelijk te volgen. Iedereen goed te horen. Details goed te horen. 'Verhalend' hier en daar. (titel : Sancho and Rocinante). Dus ik was benieuwd naar dit concert.
Maar gek genoeg voelde het als 'een gemiste kans'. Ik kon mijn aandacht niet vasthouden. De solo's van de blazers waren niet goed te horen. De technici waren 'ook in de weer'. Ik was teleurgesteld. Dit concert wil ik niet vergelijken met het album 'TRIP'. Maar op dat album spelen Tom Harrell en Mark Turner wel samen. Ze communiceren en delen een 'vocabulaire'. En kwetsbaarheid zit daarin verweven. Dat zijn woorden. Zoals ik mijn muziekbeleving probeer te beschrijven. Ik ging naar huis met het idee dat de avond toch echt anders had kunnen zijn als die blazers optimaal te horen waren geweest. Maar niet getreurd totdat ik deze recensie las. Dat er 'iets' was met het geluid was werd 'hier en daar' na het concert besproken in de wandelgangen van het gebouw. Desondanks valt in de recensie precies te lezen wat de blazers 'zoal uithalen'. Details die ik niet heb kunnen horen.
Maar wat ik stuitend vind is de gedachte dat het nu niet alleen de insiders zijn die weten dat Tom Harrell "...al decennialang lijdt aan schizofrenie”, maar dat we dat nu allemaal kunnen delen.
En dat we nu allemaal insiders zijn.
Leendert (E-mail ) - 02-10-’19 01:08
Ik heb absoluut wel genoten van het concert en met name van het drumwerk van Johnathan Blake. Ik vond dit keer de balans in het geluid goed genoeg, al gebiedt de eerlijkheid me te zeggen dat de afregeling van het geluid in het Bimhuis al geruime tijd te wensen overlaat (te hard, niet in balans). Echt zonde, want dat was nou vroeger juist een pré van het Bimhuis, dat het geluid zo goed was.
Erik - 02-10-’19 10:16
Tom Harrell verdient een standbeeld!
Zijn klank heeft een leven lang kleur aan de jazz gegeven.
Ondanks zijn benadrukte, buiten zijn macht liggende zware beperkingen heeft hij het kunnen opbrengen om ons opnieuw te verblijden met zijn bescheiden aanwezigheid en grote kwaliteiten.
Het past niet om je gebrek aan eerbied op deze wijze te verkondigen.
Ruud Gosse
Ruud Gosse (E-mail ) - 04-10-’19 10:33