Artikel geprint vanaf Jazzenzo.nl

Jazz in de anderhalve meter samenleving

OPINIE
door: Cyriel Pluimakers









Zien we het beeld van een volle zaal nog terug?
Foto © Ton van Leeuwen.


De coronacrisis slaat diepe gaten in onze samenleving. Inmiddels staat vast dat er jarenlang door de overheid te weinig is geïnvesteerd in wetenschap en gezondheidszorg. Ook kunst en cultuur zijn er bijzonder bekaaid vanaf gekomen. Sinds de coup van Halbe Zijlstra wordt onze sector behandeld als een zeurend kind dat zijn zin niet krijgt. Waren we al verzwakt, dan doet deze crisis voor vele initiatieven de deur dicht. Tournees worden afgelast, concerten worden gecancelled, festivals gaan niet door en vrije producenten staan op omvallen.

300 miljoen stelt het kabinet extra beschikbaar om ons door de eerste maanden van de coronacrisis te helpen. Eerst leek er geen stuiver uit Den Haag te komen, met een minister die steeds wanhopiger naar de camera keek. De KLM en de land- en tuinbouwsector moesten worden gered maar de cultuur... ach dat is gewoon een luxe. Waar het inzicht is ontstaan dat we als sector toch iets betekenen, grote kans dat dit gebeurd is bij Economische Zaken. Cultuur kost niet alleen maar geld, maar levert ook veel op. Toeristen staan in de rij voor het Rijksmuseum, North Sea Jazz ontvangt de hele wereld en Van Gogh is een van onze beste exportartikelen. Om de sector enigszins op de rails te houden is er tot september 1,2 miljard nodig, hebben de culturele instellingen - in gezamenlijk overleg - uitgerekend. Gaat minister Van Engelshoven zich hiervoor hard maken?

Podiumkunsten
Ondertussen piepen en zuchten de podiumkunsten: ze moeten plannen verzinnen om te gaan functioneren binnen de anderhalve meter samenleving. Als voorbeeld neem ik een middelgroot theater in de provincie. In een kleine zaal van 200 stoelen, kunnen nog maar 65 bezoekers geplaceerd worden en in een zaal van 650 nog maar 185. Voor vrije producenten is zo’n plek niet meer interessant, omdat er domweg onvoldoende recette binnenkomt. Verder wordt het functioneren van de garderobe, de horeca en het toiletbezoek een soort militaire operatie. Ik hoef niet te vertellen dat een voor tweederde lege zaal en eindeloos in de rij staan, niet bijdragen aan een optimale beleving. Zullen hierdoor bezoekers wegblijven of is het publiek weer, kost wat kost, gretig op zoek naar een live ervaring na maandenlang treurbuis en YouTube? De anderhalve meter samenleving is nog het meest geschikt om onze fraaie musea overeind te houden, prestigieuze gebouwen zonder levende kunst.

Jazz
Hoe staat de jazz ervoor in de nieuwe samenleving? Toch al zo’n zorgenkind dat met veel subsidieregelingen overeind gehouden wordt. Dan heb ik het nog maar even niet over het uitstervende publiek bij veel klassieke muziek. Het is te hopen dat de meeste concertpodia en theaters hun zalen zo kunnen inrichten, dat er voldoende live ervaring overblijft. Musici zullen extra hun best moeten doen om contact te leggen met publiek dat verspreid als op een dambord in de zaal zit. We zullen het maar als een uitdaging beschouwen: alles is te regelen maar leuker wordt het niet. Voor concertpodia die er toch al financieel slecht voorstonden, betekenen de combinatie van coronacrisis en anderhalve meter samenleving wellicht de genadeklap. Zijn jazzorganisaties, die geen eigen podium hebben, nog wel welkom op de plek waar ze met enige regelmaat hun concerten organiseren? Ik kan me voorstellen dat veel horecaondernemers hun vierkante meters liever bezetten met drinkend publiek dan dat ze een plek voor een podium inruimen. Veel jazzorganisaties zullen dakloos worden.

Overheid
België en Duitsland hebben inmiddels van overheidswege alle festivals tot 1 september verboden. Ik verwacht dat in de loop van volgende week een dienstorder uit Den Haag komt waarmee Pinkpop, North Sea Jazz, Lowlands, Down The Rabbit Hole en De Zwarte Cross in een klap van de kaart geveegd worden. En dan heb ik het nog niet eens gehad over al die vele sympathieke lokale en regionale evenementen, die de Nederlandse muziek levend houden. Als een ding duidelijk wordt, dan is het wel dat de anderhalve meter samenleving voor de podiumkunsten niet lang vol te houden is. De hele live sector piept en kraakt, we zijn ontzettend creatief in het bedenken van noodoplossingen maar het moet echt niet te lang gaan duren. Je moet er toch niet aan denken dat we straks nog alleen maar in de huiskamer naar muziek kunnen luisteren via een pay per view model. Dat is pas letterlijk de dood in de pot!


Cyriel Pluimakers is concertorganisator en recensent.


© Jazzenzo 2010