Anouar Brahem maakt van concertzaal intieme huiskamer CONCERTRECENSIE. Anouar Brahem Quartet, TivoliVredenburg Utrecht, 24 april 2025 Betovering
beeld: ECM*
door: Jeroen Jansen
De Tunesische oed-speler Anouar Brahem bezit de gave om met een minimaal gebaar de harten van het publiek te stelen. De 67-jarige componist en bandleider had een sterrenformatie meegenomen naar Utrecht, maar ook zónder hen maakt hij van een grote concertzaal een intieme huiskamer.
Anouar Brahem Quartet steelt de harten van het publiek.
Woord en gebaar blijven bijna helemaal achterwege: Brahem kijkt de zaal in, glimlacht vriendelijk naar het publiek en laat de melancholische klanken van zijn oed het werk doen. Met een paar noten is de sfeer neergezet. Enkele van zijn medespelers hadden écht wel even tijd nodig om hem daarin te volgen maar dat is niet belangrijk: de betovering was begonnen en die hield zonder moeite anderhalf uur en twee toegiften aan. Dat het publiek streng verboden was om met mobieltjes wat op te pikken van die bijzondere intimiteit lijkt niemand te deren: het draagt alleen maar bij aan de mystiek rondom Brahem.
Centraal stond de nieuwe muziek van zijn meest recente album ‘After the Last Sky’. De fans hebben er naarstig op moeten wachten. Zijn vorige album, het veelgeprezen ‘Blue Maqams’ dateert immers al weer van acht jaar geleden. De titel is gebaseerd op het gedicht ‘Where Should the Birds Fly, After the Last Sky?’ van de Palestijnse dichter Mahmoud Darwish. Op het album klinkt wederom kamermuziek van een enorm hoog niveau, waarin Brahem weliswaar put uit het rijke arsenaal van muziek uit de Arabische landen, maar ook nu weer heel succesvol de verbinding legt met jazz en klassieke muziek.
Dave Holland en Anja Lechner en Anouar Brahem.
Statement
De muziek ontstond in de periode dat het conflict in Gaza startte en is daarmee ook een statement geworden, zonder dat het album als een politiek pamflet voelt. Cellist Anja Lechner is de nieuwe naam in het geheel, en verder wordt Anouar Brahem weer vergezeld door de Britten Django Bates op piano en Dave Holland op bas. Dat het geluid van de cello klinkt op dit album is een nieuwigheid, maar het past allemaal wonderwel binnen de muziek, de oud en cello smelten prachtig samen.
In Utrecht treedt Anouar Brahem met dezelfde formatie aan als op de plaat. Dat Dave Holland er ook weer bij is doet deugd: hij was immers enkele maanden uitgeschakeld met gezondheidsklachten en moest om die reden al een tournee laten schieten. Na Cenon en Berlijn was Utrecht de derde stop in een omvangrijke tocht door Europa en misschien wel om die reden klonk het begin wat onwennig.
Tandem
Op ‘Endless Wandering’ zocht iedereen nog z’n plek in de muziek, waarbij vooral Lechner op cello tijd nodig had om zich te verhouden tot de dominante oed-klanken van Brahem. Django Bates had daar dan weer in het geheel geen last van en onderscheidde zich, sierlijk met zijn handen gebarend, door dartelende pianosolo’s, onder meer op ‘The Sweet Oranges of Jaffa’.
Veel fans zullen ondertussen reikhalzend uitgekeken hebben naar de beroemde tandem tussen Brahem en Dave Holland. Die moesten echter even geduld hebben want de bassist klonk opvállend onopvallend de eerste nummers. Pas toen het prachtige ‘Dancing Under Meteorites’ klonk hoorden we iets terug van het ongekend hoge niveau dat de bassist en de oed-speler bij elkaar naar boven halen. Gelukkig was dat het begin van een periode waarin Holland steeds duidelijker z’n plek innam. Dat geldt ook voor Anja Lechner die schitterde op ‘Never Forget’ en musiceerde alsof ze, net als de overige bandleden, al 25 jaar meespeelt.
In TivoliVredenburg klonk muziek die overduidelijk het stempel draagt van Anouar Brahem: filmisch en melancholisch, een samensmelting van muziekculturen én vier snaarinstrumenten, zonder dat elk bandlid ook maar iets hoeft op te geven van zijn eigen identiteit. Dat Brahem zonder grote gebaren het publiek meetrekt en in vervoering brengt is razend knap.
* Foto's afkomstig uit promotiefilm van ECM.
© Jazzenzo 2010