Onbevangen musiceren INTERVIEW Maite Hontelé, wanneer is bij jou de liefde voor Latijns-Amerikaanse muziek begonnen?
door: Johan Bakker
In gesprek met Maite Hontelé en Ramón Valle.
Foto © Lilien Trujillo Viton.
Na vijf jaar niet op haar trompet gespeeld te hebben, beklom Maite Hontelé toch weer het podium. Pianist Ramón Valle raakte de juiste snaren en haalde haar over om toch weer te gaan musiceren. De bugel stelt minder eisen aan haar embouchure. Maar wat haar vooral over de drempel trok, was Valles onbevangen, intuïtieve manier van pianospelen. In Cuba namen ze hun duo-album ‘Havana’ op.
Hontelé: ‘Mijn ouders draaiden die muziek al voordat ik geboren werd, ik ben er dus echt mee opgegroeid. Op mijn negende kreeg ik een trompet en ging ik spelen bij de fanfare. Toen dacht ik al: zo’n fanfareorkest is leuk om te beginnen, maar uiteindelijk wil ik latin-muziek gaan spelen. Inmiddels heeft mijn interesse zich verbreed en speel ik bijvoorbeeld ook jazz.’
Toen je na een aantal jaren moeite begon te krijgen met het bespelen van de trompet sprak je over een haat-liefdeverhouding met je instrument. Ontstond die ineens of was die er altijd al een beetje?
‘Om eerlijk te zijn dat laatste. Trompetspelen is hard werken. Je moet elke dag trainen om je embouchure op peil te houden. In de salsamuziek kom je er niet onderuit om op zijn minst een paar keer flink te schetteren op een avond. Als je een week niet gespeeld hebt, horen de mensen meteen dat je ‘chops’ niet in orde zijn. Inmiddels heb ik de trompet opgeborgen in een koffer en ben ik overgestapt op de bugel. Daarop is het veel eenvoudiger om een mooie, warme toon te creëren.’
Na tien jaar in Colombia gewoond te hebben, verlangde je terug naar Nederland. Zijn er terugkijkend ook dingen die je mist?
‘Het leven in Colombia speelt zich voor een groot deel af op straat. Dat vond ik erg plezierig. Je komt vaak mensen tegen met wie je spontaan iets gaat ondernemen. Het mooie weer speelt daarin een belangrijke rol en overal is muziek te horen. Daar komt nog bij dat het Zuid-Amerikaanse eten een pure kwaliteit heeft. Fruit en groenten smaken daar intenser.’
Hontelé: 'We maken positieve muziek, waarbij je echt je hart op tafel legt.'
Foto © Lilien Trujillo Viton.
Het Colombiaanse publiek was niet gewend aan vrouwelijke solotrompettisten en al helemaal niet in de rol van bandleider. Heb je weerstand ervaren?
‘Dat viel erg mee. We maken positieve muziek, waarbij je echt je hart op tafel legt en mede daarom speelde mijn vrouw-zijn nauwelijks een rol. Het overkwam me nog wel eens dat bandleden me als een moedertje beschouwden dat er op toezag dat ze hun huiswerk deden. Maar zodra we samen op het podium stonden vielen gendergrenzen weg en spraken we allemaal de taal van dezelfde muziek.’
Nadat je zo’n vijf jaar niet had gespeeld, stond je toch weer op het podium met Ramón Valle. Wat maakt het musiceren met hem zo aantrekkelijk?
‘Ramón heeft ervoor gezorgd dat ik mijn innerlijke stem heb teruggevonden. Die ben ik heel lang kwijt geweest. Ramón en ik hebben samen een ontdekkingstocht gemaakt die zeer waardevol voor me is geweest. Ik was weer in staat om me muzikaal te uiten zonder angstgevoelens. Ramón speelt heel avontuurlijk, geen avond is hetzelfde. Door zijn onbevangen, intuïtieve manier van musiceren weet hij me telkens te inspireren. Tegelijk voelt het bij hem veilig omdat we allebei het genre goed kennen en precies weten wat de regels zijn.’
Ramón Valle, hoe ervaar jij de samenwerking?
Valle: ‘Om te beginnen ben ik selectief in de keuze van mijn medemuzikanten. Ik speel het liefst met mensen die hun persoonlijke stempel op de muziek drukken. Met Maite is het alsof we met elkaar in gesprek zijn op het podium. We benaderen de muziek telkens alsof het de eerste keer is dat we het spelen. Daarom voelt ieder optreden fris en wordt ons spel op geen enkel moment saai of voorspelbaar.'
Jullie nieuwe album is opgenomen in Havana. Is dat terug te horen in de muziek?‘
We waren daar vanwege een jazzfestival. Het landschap, de zon en de sfeer brachten ons in de juiste stemming. Voor ons was het belangrijk om op deze plek ons eerste album vast te leggen.’
Valle: 'Ik speel het liefst met mensen die hun persoonlijke stempel op de muziek drukken.' Foto © Eric van Nieuwland.
Je bent klassiek opgeleid in Havana. Klopt het dat je moeder het vervelend vond dat je je met jazz ging bezighouden?
‘Mijn moeder had een hele brede smaak, dat was het probleem niet. Wel was ze bang dat ik op het klassieke conservatorium niet meer serieus zou worden genomen als de leraren erachter kwamen dat ik jazz speelde. De reden dat het conservatorium me afraadde om voor de klassieke muziek te kiezen was echter niet omdat ik in mijn vrije tijd jazz speelde, maar vanwege mijn huidskleur. Ironisch genoeg kent Cuba juist opmerkelijk veel zwarte klassieke pianisten.’
Het nummer ‘Tributo’ is een eerbetoon aan pianist Keith Jarrett, die helaas niet zelf meer in staat is om te spelen. Wat bewonder je zo in hem?
‘Dat hij op het podium zoveel risico’s durft te nemen. Zijn klassieke achtergrond schemert voortdurend door zijn muziek en toch herken je duidelijk zijn eigen manier van spelen die altijd vlekkeloos uitpakt. Hij is een belangrijk voorbeeld voor me. Dankzij hem besloot ik mijn horizon te verbreden, Cuba te verlaten en nieuwe invloeden in mijn muziek toe te laten.’
Maite Hontelé, voor het tv-programma ‘Podium Op Pad’ bezocht je Nederlandse amateurgezelschappen. Wat is het belang van amateurmuziek?
Hontelé: ‘Die amateurgezelschappen vormen een prachtige moestuin voor de toekomst - ik spreek daarbij uit eigen ervaring. Mensen die iedere week naar de repetitieruimte komen zijn niet alleen op zoek naar een muzikale verbinding. Door samen te spelen ontstaan ook persoonlijke en emotionele banden. Al die repetitieruimtes zijn plaatsen waar mensen elkaar werkelijk in de ogen kijken. In deze tijd van verdeeldheid hebben we die ontmoetingen meer nodig dan ooit.’
Concerten: 4/10 Lux Nijmegen, 11/10 Common Ground Festival Zwolle, 12/10 Jaleo Sound Festival Amsterdam, 29/11 LantarenVenster Rotterdam (uitverkocht).
Beluister Havana via Spotify
.
Promo Havana (2025) en Odjus Fitchadu (Live at Moonstruck Jazz Nights, 2024).
© Jazzenzo 2010